KURUMLAR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 1)’NDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (SERİ NO: 8)

KURUMLAR VERGISI GENEL TEBLIGI (SERI NO: 1)’NDE DEGISIKLIK

YAPILMASINA DAIR TEBLIG (SERI NO: 8)

3/4/2007 tarihli ve 26482 sayili Resmî Gazete’de yayimlanan Kurumlar Vergisi Genel Tebligi (Seri No:1)’nin“5.13. Yabanci fon kazançlarinin ve bu fonlarin portföy yöneticiligini yapan sirketlerin vergisel durumu” baslikli bölümden sonra gelmek üzere asagidaki bölüm eklenmis ve sonraki bölüm numarasi buna göre teselsül ettirilmis ve ayni Teblige ek-2’den sonra gelmek üzere asagidaki “Kurumlar Vergisi Kanunu 5/B Istisnasi Ön Degerleme Raporu” baslikli ek-3 eklenmistir.

Teblig olunur.

“5.14. Sinai mülkiyet haklarinda istisna

19/2/2014 tarihli ve 6518 sayili Aile ve Sosyal Politikalar Bakanliginin Teskilat ve Görevleri Hakkinda Kanun Hükmünde Kararname ile Bazi Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Degisiklik Yapilmasina Dair Kanunun 82nci maddesiyle bu Kanuna eklenen “Sinai mülkiyet haklarinda istisna” baslikli 5/B maddesinde, Türkiye’de gerçeklestirilen arastirma, gelistirme ve yenilik faaliyetleri ile yazilim faaliyetleri neticesinde ortaya çikan buluslardan 1/1/2015 tarihinden itibaren elde edilen kazanç ve iratlara yönelik istisna uygulamasi düzenlenmistir.

5.14.1. Sinai mülkiyet haklarindan elde edilen kazanç ve iratlarin kapsami

Kurumlar vergisi mükellefleri tarafindan Türkiye’de gerçeklestirilen arastirma, gelistirme ve yenilik faaliyetleri ile yazilim faaliyetleri neticesinde ortaya çikan buluslarin;

- Kiralanmasi neticesinde elde edilen kazanç ve iratlarin,

- Devri veya satisi neticesinde elde edilen kazançlarin,

- Türkiye’de seri üretime tabi tutularak pazarlanmalari halinde elde edilen kazançlarin,

- Türkiye’de gerçeklestirilen üretim sürecinde kullanilmasi sonucu üretilen ürünlerin satisindan elde edilen kazançlarin patentli veya faydali model belgeli bulusa atfedilen kisminin

%50’si maddede belirtilen sartlarin yerine getirilmesi halinde, 1/1/2015 tarihinden itibaren kurumlar vergisinden müstesnadir.

Bu istisna uygulamasinda,

- Patent, Türk Patent Enstitüsü (TPE) tarafindan incelemeli sistemle verilmis patenti,

- Faydali model belgesi, TPE tarafindan olumlu arastirma raporu sonucunda verilmis faydali model belgesini,

- Kiralama, patent veya faydali model belgesine konu bulusun yurt içi veya yurt disindaki gerçek veya tüzel kisilere inhisari veya inhisari olmayan lisans sözlesmesiyle belirli bir süre için kiralanmasini,

- Devir veya satis, patent veya faydali model belgesine konu bulusun yurt içi veya yurt disindaki gerçek veya tüzel kisilere bedel karsiligi satilmasini,

- Seri üretime tabi tutularak pazarlama, münhasiran patent veya faydali model belgesine konu özgün ürünün Türkiye’de üretilerek yurt içi veya yurt disindaki gerçek veya tüzel kisilere satisa sunulmasini,

- Üretim sürecinde kullanma, patent veya faydali model belgesine konu bulusun, üretimi Türkiye’de gerçeklestirilen ürünlerin üretim sürecinde veya bu ürünlerin imalinde kullanilmasini

ifade etmektedir.

Bu istisnanin uygulanmasinda temel sart, kazanç ve iradin elde edildigi buluslara iliskin arastirma, gelistirme ve yenilik faaliyetleri ile yazilim faaliyetlerinin Türkiye’de gerçeklestirilmis olmasidir.

Bulusa yönelik haklarin ihlal edilmesi neticesinde elde edilen gelirler ile bulus nedeniyle alinan sigorta veya diger tazminatlar da istisna kapsamindadir.

5.14.2. Istisnadan yararlanacak olanlar

Bu istisna uygulamasindan kurumlar vergisi mükellefleri ile gelir vergisi mükellefleri yararlanabilecektir.

Istisna sartlarinin saglanmasi kaydiyla, gerçek veya tüzel kisilerin tam veya dar mükellefiyete tabi olmasinin istisna uygulanmasinda bir önemi yoktur. Dar mükellef kurumlarin, Türkiye’de gerçeklestirdikleri arastirma, gelistirme ve yenilik faaliyetleri ile yazilim faaliyetleri neticesinde ortaya çikan buluslari için patent veya faydali model belgesi almalari halinde, bu buluslarindan elde edecekleri kazanç ve iratlari için istisna hükümlerinden faydalanmalari mümkün olacaktir.

5.14.3. Istisnadan yararlanma sartlari

5.14.3.1.  Buluslara iliskin arastirma, gelistirme ve yenilik faaliyetleri ile yazilim faaliyetlerinin Türkiye’de gerçeklestirilmesi

Patentli veya faydali model belgeli buluslardan elde edilen kazanç ve iratlarin bu istisnaya konu edilebilmesi için söz konusu buluslara iliskin arastirma, gelistirme ve yenilik faaliyetleri ile yazilim faaliyetlerinin Türkiye’de gerçeklestirilmis olmasi esastir.

Dolayisiyla, yurt disinda gerçeklestirilen arastirma, gelistirme ve yenilik faaliyetleri ile yazilim faaliyetleri neticesinde ortaya çikan buluslar için Türkiye’de TPE tarafindan tescil edilmis patent veya faydali model belgesi alinmis olsa dahi istisna uygulamasindan yararlanilamayacaktir.

5.14.3.2. Incelemeli sistemle patent veya olumlu arastirma raporu sonucunda faydali model belgesi alinmasi

Istisna uygulamasina konu bulusun, 24/6/1995 tarihli ve 551 sayili Patent Haklarinin Korunmasi Hakkinda Kanun Hükmünde Kararname (KHK) kapsaminda patent veya faydali model belgesi verilerek koruma altina alinan buluslar arasinda olmasi ve bulusa iliskin incelemeli sistemle patent veya olumlu arastirma raporu sonucunda faydali model belgesi alinmasi sarttir.

Dolayisiyla, istisna uygulamasina konu edilecek buluslar için TPE tarafindan tescil edilmis incelemeli sistemle patent veya olumlu arastirma raporu sonucunda faydali model belgesi alinmasi gerekmektedir.

5.14.3.3. Istisna uygulamasindan yararlanacak kisilerden olunmasi

Istisna uygulamasindan yararlanabilecek kisilerin, 551 sayili KHK’nin 2 nci maddesinde belirtilen nitelikleri tasimasi ve bu kisilerin patentli veya faydali model belgeli bulusu gelistirme yetkisini haiz bulunmasi sartiyla, patent veya faydali model belgesinin sahibi ya da patent veya faydali model belgesi üzerinde tekel niteliginde özel bir ruhsata sahip olmasi gerekmektedir.

5.14.3.3.1. Istisnadan yararlanacak kisilerin 551 sayili KHK’da belirtilen nitelikleri tasimasi

551 sayili KHK’nin 2 nci maddesiyle saglanan patent veya faydali model belgesi korumasindan;

- Türkiye Cumhuriyeti sinirlari içinde ikametgâhi olan ya da sinai veya ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kisiler,

- Paris Anlasmasi hükümleri dahilinde basvuru hakkina sahip kisiler ile

- Bu kapsam disinda kalmasina ragmen, Türkiye Cumhuriyeti uyrugundaki kisilere kanunen veya fiilen patent ve/veya faydali model belgesi korumasi taniyan devletlerin uyrugundaki gerçek veya tüzel kisiler karsiliklilik ilkesi uyarinca

yararlanabilecektir.

5.14.3.3.2. Patent veya faydali model belgesi üzerinde tekel niteliginde özel bir ruhsata sahip olunmasi

551 sayili KHK’nin 88 inci maddesi uyarinca, gerçek veya tüzel kisiler sahibi olduklari patent veya faydali model belgesinin kullanma hakkini, milli sinirlarin bütünü içinde veya bir kisminda geçerli olacak sekilde lisans sözlesmesine konu edebilirler.

Patent veya faydali model belgesine iliskin lisans ise inhisari lisans veya inhisari olmayan lisans seklinde verilebilmektedir. Aksi sözlesmede kararlastirilmamissa lisansin inhisari olmadigi kabul edilmektedir. Lisans veren, patent veya faydali model belgeli bulusu kendisi kullanabilecegi gibi üçüncü kisilere ayni bulusa iliskin baska lisanslar da verebilmektedir. Inhisari lisans söz konusu oldugu zaman lisans veren baskasina lisans verememekte olup hakkini açikça sakli tutmadikça kendisi de patent konusu bulusu kullanamamaktadir.

Patent veya faydali model belgesi üzerinde tekel niteliginde özel bir ruhsata sahip olunmasi, lisans verenin kendisinin patentli veya faydali model belgeli bulusu kullanamadigi inhisari lisans verilmesi halini ifade etmektedir. Ayrica, lisans sözlesmesinde inhisari lisans sahibine patentli veya faydali model belgeli bulusu gelistirme yetkisinin de taninmis olmasi sarttir.

Inhisari lisans sahibi kisi ya da kurumlarin bu istisnadan yararlanabilmeleri için söz konusu lisans sözlesmelerinin TPE tarafindan tescil edilmis olmasi gerekmektedir. Ancak, inhisari lisans sözlesmesi disindaki lisans sözlesmeleriyle patentli veya faydali model belgeli bulusun kullanim haklarini alanlar, bu sözlesmeler TPE tarafindan tescil edilmis olsa dahi istisnadan faydalanamayacaklardir.

5.14.3.4. Degerleme raporu düzenlenmesi

Istisnadan yararlanilacak ilk yil, olusturacagi katma deger dikkate alinarak bulusun devri veya satisi halindeki degerinin tespitine yönelik olarak Maliye Bakanligi tarafindan degerleme raporu düzenlenmesi sarttir.

5.14.3.5. Patent veya faydali model belgesi için saglanan koruma süresinin asilmamis olmasi

Istisnadan, patent veya faydali model belgesi için saglanan koruma süresi asilmamak kaydiyla yararlanilmasi mümkündür. 551 sayili KHK uyarinca incelemeli sistemle verilen patentlerde koruma süresi, TPE’ye basvuru tarihinden itibaren en fazla 20 yil, arastirma raporu sonucunda alinan faydali model belgelerinde ise koruma süresi TPE’ye basvuru tarihinden itibaren en fazla 10 yildir. Bu kapsamda, patent veya faydali model belgelerine konu buluslardan, patent veya faydali model belgesinin koruma süresinin sona ermesinden sonra elde edilen kazanç ve iratlar için bu istisnadan yararlanilamayacaktir.

Incelemesiz sistem ile verilen patentlerde koruma süresi 7 yil olup bu süre sona ermeden patent sahibinin talebi üzerine yapilan inceleme sonucunda, incelemeli sistemle patent verilmesi halinde, incelemeli sistemle patent verildigi tarihten itibaren kalan koruma süresinin sonuna kadar elde edilen kazanç ve iratlar için istisnadan yararlanilabilecektir.

5.14.4. Istisna uygulamasi

Istisna uygulamasina ilk defa konu edilecek patentli veya faydali model belgeli buluslarla ilgili olarak degerleme raporunun düzenlenmesi amaciyla, patent veya faydali model belgesi sahipleri tarafindan, Ek-3′te yer alan formata göre hazirlanacak ön degerleme raporuyla Gelir Idaresi Baskanligina basvurulmasi gerekmektedir.

Mükellefler, patentli veya faydali model belgeli buluslarindan 1/1/2015 tarihinden itibaren elde ettikleri kazanç ve iratlari için, degerleme raporunun düzenlenmesinden ve istisnadan yararlanilacak azami tutarin kati olarak tespit edilmesinden sonra, istisnadan yararlanmaya baslayabileceklerdir. Ancak, dileyen mükelleflerin, hazirladiklari söz konusu ön degerleme raporunda yer verdikleri tahmini degeri dikkate almak suretiyle Gelir Idaresi Baskanligina basvuru yaptiklari tarihten itibaren istisnadan yararlanabilmeleri mümkündür.

Ön degerleme raporunda yer verilen tahmini deger dikkate alinarak yararlanilan toplam istisna tutarinin, düzenlenen degerleme raporunda patent veya faydali model belgesine iliskin tespit edilen degere göre mükellef bazinda yararlanilabilecek azami istisna tutarindan fazla olmasi halinde, haksiz yere yararlanilan tutarlar nedeniyle zamaninda tahakkuk ettirilmeyen vergiler vergi ziyai cezasi ve gecikme faizi ile birlikte mükelleflerden aranacaktir.

5.14.4.1. Deger tespiti ve degerleme raporunun düzenlenmesi

5.14.4.1.1. Deger tespiti

Mükellefler, TPE tarafindan tescil edilmis patentli veya faydali model belgeli buluslarina iliskin olarak düzenleyecekleri ön degerleme raporunda, bu buluslarindan, Gelir Idaresi Baskanligina basvuru yaptiklari tarihin içinde bulundugu geçici vergilendirme döneminin ilk gününe kadar elde etmis olduklari tüm hasilatlari ile kazançlarinin tutarina da yer vereceklerdir.

Ön degerleme raporunda, patentli veya faydali model belgeli buluslar için asagidaki yöntemlere göre ayri ayritespit edilecek degerlere ve bu degerlerin tespitine iliskin hesaplamalara yer verilecektir. Mükellefler tarafindan, bu degerlerden hangisinin tercih edildigi ve tercih edilme nedenleri ön degerleme raporunda ayrica belirtilecektir.

a) Maliyet bazli yöntemler

Degerlemesi yapilacak patent veya faydali modelin yeniden üretme yöntemi ile aynisinin ya da yerine koyma yöntemi ile benzerinin gelistirilmesi için yapilan harcamalarin esas alindigi maliyet bazli yöntemlerde, ayni/benzer teknolojiyi üretmek için bugünkü maliyetler hesaba katilmaktadir. Bu maliyetler, gerekli malzemeler için yapilan harcamalar ile isçi maliyetleri gibi dogrudan maliyetlerin yaninda, yönetim maliyetleri gibi bazi genel gider kalemlerini de içine alan dolayli maliyetleri de kapsamaktadir.

Yerine koyma yöntemini, patent veya faydali model belgesine konu bulusu satin almis olan; yeniden üretme yöntemini ise kendi buluslari için patent veya faydali model belgesi alan mükellefler kullanacaklardir.

b) Pazar (piyasa) yöntemi

Patentli veya faydali model belgeli benzer buluslarin yaklasik degerlere sahip oldugu varsayimindan hareketle, degerlemesi yapilacak buluslarin yakin geçmiste lisans, devir vb. islemlere konu olmus benzer buluslarla karsilastirmasi yapilmak suretiyle degeri tespit edilmektedir. Ancak, mevcut patentli veya faydali model belgeli bulusa benzer özellikli baska bir bulus olmamasi durumunda bu yöntemin uygulanamayacagi tabiidir.

c) Gelir bazli yöntemler

Gelir bazli yöntemlerde, bir patentin veya faydali model belgesinin ticarilestirilmesi sonucunda gelecekte isletmenin aktifine girecek olan nakit akimlari bugünkü degerlerine indirgenerek degerlenmektedir. Bugünkü degerin hesaplanmasinda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi resmi iskonto oranlari dikkate alinacaktir.

- Dogrudan nakit akimlari yöntemi: Dogrudan ilgili bulusun kullanimina atfedilen nakit akimlarinin tek tekbelirlendigi ve söz konusu nakit akimlarinin bugünkü degerlerine indirgendigi bu yöntemde indirgenmis degerlerin toplami patentin degerini vermektedir.

- Royalti ödemelerinden kurtulus yöntemi: Patent sahibinin farazi olarak patentin sahibi olmadigi; ancak, ayni patenti baskasindan kiraladigi kabul edilerek benzer niteliklerdeki royalti oranlari tespit edilmektedir. Söz konusu patent kullanilarak olusmasi beklenen hasilatin royalti oraniyla çarpimi sonucu royalti ödemesi hesaplanmakta veroyalti ödemelerinin bugünkü degerlerine indirgenmis toplami patentin degerini vermektedir.

- Çoklu dönem fazladan kazanç yöntemi: Ilgili patentin varligi nedeniyle elde edilen nakit akimlarinin tamamen ilgili varliga atfedildigi dogrudan nakit akimlari yöntemini baz alan bu yöntemde, söz konusu patentin nakit akimlarini üretirken isletmenin aktifinde yer alan diger varliklarin da kullanildigi kabul edilmektedir. Bu nedenle diger varliklara, üretime katilmalari nedeniyle elde edilen nakit akimlarindan pay verilmektedir.

- Nakit akimlarindaki artis yöntemi: Dogrudan nakit akimlari yönteminin tersinin izlendigi bu yöntemde, patentin var olmasi veya olmamasi durumunda elde edilecek olan nakit akimlari arasindaki fark dikkate alinmakta ve bugünkü degere indirgenmektedir. Kullanilan kârlilik oranlari belirlenirken, koruma süresi dolmus olan benzer ürünler ile koruma süresi halen devam eden benzer ürünler arasindaki kârlilik farki dikkate alinmaktadir.

d) Diger degerleme yöntemleri

Deger tespitinde mükellefler yukarida sayilan yöntemlere ilaveten hesaplamaya dayali diger yöntemleri de kullanabilirler.

5.14.4.1.2. Degerleme raporunun düzenlenmesi

Mükelleflerin basvurulari degerleme raporunun düzenlenmesi amaciyla Vergi Denetim Kurulu Baskanligina iletilecek olup istisnadan yararlanilacak ilk yil, bulusun olusturacagi katma deger dikkate alinarak devir veya satis halindeki degerinin tespitine yönelik degerleme raporu vergi müfettisleri tarafindan düzenlenecektir.

Arastirma, gelistirme ve yenilik faaliyetleri ile yazilim faaliyetlerinin bir kisminin yurt disinda gerçeklestirilmis olmasi halinde, bulusun degerleme raporunda tespit edilen degerinin söz konusu faaliyetlerin Türkiye’de yapilan bölümüne isabet eden kismi, yurt içinde gerçeklestirilen bu faaliyetlere iliskin harcamalarin toplam harcamalara orani dikkate alinarak belirlenecek ve belirlenen bu tutar istisna uygulamasinda dikkate alinmak üzere raporda ayrica belirtilecektir. Bu tutarin tespitinde, yurt disindan alinan hizmetler dahil yurt disinda gerçeklestirilen tüm harcamalarin iliskin oldugu faaliyetler, yurt disinda gerçeklestirilen faaliyet kapsaminda dikkate alinacaktir.

Düzenlenen degerleme raporu Vergi Denetim Kurulu Baskanliginca Gelir Idaresi Baskanligina gönderilecektir. Gelir Idaresi Baskanligi tarafindan degerleme raporunun bir örnegi mükellefe gönderilerek istisnadan yararlanilabilecek toplam tutar hakkinda bilgi verilecektir.

Her bir patentli veya faydali model belgeli bulus için bir defaya mahsus olmak üzere degerleme raporu düzenlenecek ve bu raporda tespit edilen deger patent veya faydali model belgesinin koruma süresince bu istisnadan faydalanacak tüm mükellefler için güncellenmeksizin geçerli olacaktir. Dolayisiyla, patent veya faydali model belgesinin devri, satisi veya inhisari lisansa konu edilmesi durumlarinda patent veya faydali model belgesini devralan, satin alan veya inhisari lisans sahipleri adina ikinci bir degerleme raporu düzenlenmesi söz konusu olmayacaktir.

5.14.4.2. Istisna kazancin tespiti

Her bir mükellef tarafindan yararlanilabilecek istisna tutari; degerleme raporunda belirtilen bedelin %50’sini, bu madde kapsaminda yararlanilabilecek toplam istisna tutari ise degerleme raporunda belirtilen bedelin %100’ünü asamayacaktir.

Örnek 1: (B) A.S. 6/5/2013 tarihinde TPE’ye yapmis oldugu basvuruya istinaden 6/7/2015 tarihinde aldigi patente iliskin olarak hazirladigi ön degerleme raporunda bulusun degerini 6.000.000 TL olarak öngörmüs ve 27/10/2015 tarihinde Gelir Idaresi Baskanligina basvurmustur. (B) A.S. söz konusu patentten dogan tüm haklarini13/1/2016 tarihinde 5.000.000 TL’ye (C) A.S.’ye satmis ve 4.000.000 TL kâr elde etmistir. 4/4/2016 tarihinde vergi müfettisi tarafindan düzenlenen degerleme raporunda patentin tespit edilen degeri 5.000.000 TL’dir.

(C) A.S. bu patentin kullanim haklarini, 2/1/2017 tarihinde iki yil süre ile (E) Ltd. Sti.’ne inhisari lisans sözlesmesiyle vererek 2017 hesap döneminde 1.000.000 TL, 2018 hesap döneminde ise 500.000 TL kazanç elde etmistir.

(E) A.S. de söz konusu patente konu bulusu seri üretime tabi tutarak 2017 hesap döneminde 2.000.000 TL, 2018 hesap döneminde ise 1.000.000 TL kazanç elde etmistir.

Buna göre;

- (B) A.S.’nin satis kazancinin yarisi (4.000.000 TL x %50) 2.000.000 TL olup bu tutar mükellef bazinda yararlanilabilecek azami istisna tutari olan 2.500.000 TL’nin altinda oldugundan 2.000.000 TL’nin tamami istisnaya konu edilebilecektir.

- (C) A.S. 2017 hesap dönemi için (1.000.000 TL x %50) 500.000 TL,

2018 hesap dönemi için (500.000 TL x %50) 250.000 TL tutarinda istisnadan faydalanabilecektir.

- (E) A.S. 2017 hesap dönemi için (2.000.000 TL x %50) 1.000.000 TL,

2018 hesap dönemi için (1.000.000 TL x %50) 500.000 TL tutarinda istisnadan faydalanabilecektir.

Gerek (C) A.S. ve gerekse (E) A.S.’nin istisna kapsamindaki kazançlarinin tutari, mükellef bazinda yararlanilabilecek azami istisna tutarini (2.500.000 TL) asmadigindan, söz konusu kazançlari üzerinden hesaplanan tutarin tamamini istisnaya konu edebilecektir.

Örnek 2: (F) A.S. incelemesiz sistemle patent aldigi ve 7 yillik koruma süresi 1/4/2018 tarihinde sona erecek bulusu için incelemeli sistemle patent verilmesi talebiyle 6/5/2015 tarihinde TPE’ye basvurmustur. Basvurusu uygun görülen (F) A.S.’nin bulusu için 2/2/2017 tarihinde, 1/4/2031 tarihinde koruma süresi sona ermek üzere incelemeli sistemle patent verilmistir. (F) A.S.’nin 2/3/2017 tarihinde yapmis oldugu basvuruya istinaden düzenlenen degerleme raporunda bulusun tespit edilen degeri 3.000.000 TL’dir.

- (F) A.S. sahibi oldugu patenti 2/1/2015 tarihinde 1 yilligina (G) A.S.’ye 1.000.000 TL’ye kiralamistir.

- (F) A.S. 2018 yilinda bu bulusunu seri üretime tabi tutarak 2.000.000 TL kazanç elde etmistir.

- (F) A.S. söz konusu patenti 5/5/2019 tarihinde (H) A.S.’ye satarak 1.800.000 TL kâr elde etmistir.

- (H) A.S. ise ayni patenti iki ay sonra (5/7/2019) (K) A.S.’ye satmis ve bu satistan 400.000 TL kâr elde etmistir.

- (K) A.S. bulusu seri üretime tabi tutarak 2020 yilinda 3.000.000 TL kazanç elde etmistir.

Buna göre, mükellef bazinda en fazla 1.500.000 TL’lik istisnadan yararlanilmasi mümkün olacaktir.

- (F) A.S.’nin sahip oldugu incelemesiz patenti (G) A.S.’ye kiralamasi nedeniyle elde edilen 1.000.000 TL istisnaya konu edilemeyecektir.

- (F) A.S.’nin bulusunu seri üretime tabi tutarak elde ettigi 2.000.000 TL’lik kazancin %50’si (1.000.000 TL) kurumlar vergisinden istisna edilebilecektir. Patentin satisindan elde edilen 1.800.000 TL’lik kazancin %50’si 900.000 TL olmakla birlikte (F) A.S.’nin yararlanabilecegi azami istisna tutari 1.500.000 TL oldugundan bu satis kazancinin sadece 500.000 TL’lik kismi için istisnadan faydalanabilecektir.

- (H) A.S. ise satin aldigi patentin (K) A.S.’ye satisindan elde ettigi 400.000 TL kazancinin %50’sini (200.000 TL) istisnaya konu edebilecektir.

- (F) A.S. ve (H) A.S. 3.000.000 TL’lik toplam istisna tutarinin 1.700.000 TL’lik kismini kullanmis olduklarindan, (K) A.S. bulusu seri üretime tabi tutarak elde ettigi 3.000.000 TL kazancinin %50’si olan 1.500.000 TL’lik tutari degil, en fazla 1.300.000 TL’lik tutari istisnaya konu edebilecektir.

5.14.4.2.1. Bulusun üretim sürecinde kullanilmasi halinde kazancin tespiti

Maddenin üçüncü fikrasi geregince, bulusun üretim sürecinde kullanilmasi sonucu üretilen ürünlerin satisindan elde edilen kazançlarin, patentli veya faydali model belgeli bulusa atfedilen kismi, ayristirilmak suretiyle transfer fiyatlandirmasi esaslarina göre tespit edilecektir.

Öte yandan, maddenin yedinci fikrasi hükmüyle, üçüncü fikrada yer alan transfer fiyatlandirmasi suretiyle ayristirma yöntemi yerine satis, hasilat, gider, harcama veya benzeri unsurlari dikkate alarak kazancin ayristirilmasinda basitlestirilmis yöntemler tespit etmeye Maliye Bakanligi yetkili kilinmistir. Bu kapsamda, patentli veya faydali model belgeli bulusunu üretim sürecinde kullanan mükelleflerin tercih etmeleri halinde, ürettikleri ürünlerin satisindan elde ettikleri kazançlarinin patentli veya faydali model belgeli bulusa atfedilen kismini, maliyet unsurlarini dikkate alarak da ayristirmalari mümkündür.

Örnek 1: LED TV paneli üreten (A) A.S. üretim maliyetlerinde %10 avantaj saglayan ve patentle korunan bulusunu kullanarak ürettigi panelleri, televizyon üreten (B) A.S.’ye satmaktadir. (A) A.S.’nin bu bulusu öncesinde her bir panelin üretim maliyeti 1.000 TL iken bu bulusun üretim sürecinde kullanilmaya baslanmasiyla beraber her bir panelin üretim maliyeti 900 TL’ye düsmüstür. (A) A.S. söz konusu panelleri (B) A.S.’ye 1.200 TL birim fiyatla satmakta olup bulusun üretim sürecinde kullanilmasi sonrasinda satis fiyati degismemistir.

(A) A.S. birim üretim maliyetlerinde %10 azalma saglayan bu bulusu sayesinde her bir panel satisindan elde ettigi kâr tutarini 200 TL’den 300 TL’ye çikarmistir.  Dolayisiyla (A) A.S.’nin patentli bulusunu Türkiye’de ürettigi LED TV panellerinin üretim sürecinde kullanmasindan elde ettigi ve istisna uygulamasina konu edebilecegi kazanç tutari her bir panel itibariyla (300 TL – 200 TL) 100 TL’dir. (A) A.S.’nin satisini yaptigi her bir panel itibariyla kurumlar vergisi beyannamesinde yararlanabilecegi istisna kazanç tutari (100 TL x %50) 50 TL olarak hesaplanmaktadir.

Örnek 2: Kompresör üreten (C) A.S. patentle korunan bulusunu üretim sürecinde kullanarak üretim kapasitesini yillik 200.000 birimden 250.000 birime çikarmistir. Bu bulusun üretim sürecinde kullanilmaya baslanmasiyla birlikte birim basina kompresör üretim maliyeti %20 azalmistir.

(C) A.S.’nin, patentle korunan bulusunu üretim sürecinde kullanarak ürettigi kompresörlerin ayni fiyatla satisindan dogan kazancinin %20’lik kismi, istisnanin uygulanmasinda dikkate alinacak tutar olacaktir.

5.14.4.3. Tevkifat uygulamasi

Istisna uygulamasi, patent veya faydali model belgesi alinan bulus dolayisiyla elde edilen kazanç ve iratlar üzerinden vergi kesintisi yapilmasina engel teskil etmeyecektir.

Ancak, Kanunun 5/B maddesi kapsaminda istisnadan yararlanilabilecek serbest meslek kazançlari ile gayrimenkul sermaye iratlari üzerinden yapilacak vergi kesintisi %50 indirimli olarak uygulanacaktir. Kazanç ve iratlari kesinti yoluyla vergilenen ve beyanname vermesi gerekmeyen mükellefler için indirimli vergi kesintisi en fazla 5 yil süre ile uygulanir.

Örnek 1: (BB) A.S. Türkiye’de gerçeklestirdigi arastirma, gelistirme ve yenilik faaliyetleri sonucunda ortaya çikan bulusunu TPE’ye tescil ettirerek incelemeli sistemle patent almis ve bu patenti 2016 yilinda Türkiye’de isyeri ve daimi temsilcisi bulunmayan dar mükellef (HS) firmasina satmistir. (HS) firmasi ise patente konu bu bulusun kullanim haklarini, bulusu Türkiye’deki üretim faaliyetlerinde kullanacak olan (ÇB) Ltd. Sti.’ne üç yilligina inhisari lisansla vermistir.

Bu kiralama nedeniyle dar mükellef (HS) firmasina yapilacak kira ödemeleri üzerinden Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fikrasi uyarinca %20 oraninda yapilacak tevkifat, %50 indirimli olarak %10 oraninda uygulanacaktir.  Söz konusu indirimli oran en fazla 5 yil süreyle uygulanabilecektir.

Örnek 2: Serbest meslek erbabi (MF), Türkiye’de gerçeklestirdigi faaliyetleri neticesinde ortaya çikan bulusunun patentini 1/6/2015 tarihinde tescil ettirerek almistir. Basvurusuna istinaden 21/1/2016 tarihinde degerleme raporu düzenlenmis olup (MF) patent üzerindeki hakkini 8/6/2016 tarihinde (MT) A.S.’ye 100.000 TL’ye satmistir. (MT) A.S. Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesi kapsaminda istisnadan faydalanan serbest meslek erbabi (MF)’ye yapacagi ödemelerin tamami (100.000 TL) üzerinden, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi uyarinca belirlenentevkifat oraninin %50’si nispetinde gelir vergisi tevkifati yapacaktir.

Örnek 3: Tam mükellef Bay (T), Türkiye’de gerçeklestirdigi arastirma ve gelistirme faaliyetleri neticesinde ortaya çikan bulusunun patentini tescil ettirerek beyana tabi bir kazanci olmayan (U) gerçek kisisine satmis; (U) gerçek kisisi de bu patenti 2/1/2016 tarihinde (Z) A.S.’ye yillik 10.000 TL bedel üzerinden 8 yilligina kiralamistir. (Z) A.S. (U) gerçek kisisine yapacagi kira ödemelerinde, sartlarin saglanmis olmasi halinde, 5 yil boyunca gelir vergisi tevkifatioranini %50 indirimli olarak uygulayacaktir. Indirimli vergi kesintisi en fazla 5 yil süre ile uygulanacagindan (Z) A.S. kira süresinin son 3 yilina iliskin kira ödemelerinden normal oranda kesinti yapacaktir.

5.14.5. Diger hususlar

5.14.5.1. 1/1/2015 tarihinden önce tescil edilmis patentli veya faydali model belgeli buluslarin durumu

1/1/2015 tarihinden önce alinan ve koruma süresi henüz dolmamis olan patent veya faydali model belgelerine iliskin buluslardan 1/1/2015 tarihinden itibaren kalan koruma süresince elde edilen kazanç ve iratlar için istisnadan yararlanilabilecektir. Ancak, koruma süresi 1/1/2015 tarihinden önce dolmus olan patentli veya faydali model belgeli buluslardan elde edilen kazanç ve iratlar için istisnadan yararlanilamayacaktir.

Örnek 1: (MK) A.S. incelemeli sistemle patent basvurusunu TPE’ye 2/4/2012 tarihinde yapmis olup 2/2/2014 tarihinde patent almistir. (MK) A.S. patent basvurusuna konu olan bulustan koruma süresi içinde kalan1/1/2015-2/4/2032 döneminde elde ettigi kazançlar için, istisna sartlarini saglamak kosuluyla, istisnadan yararlanabilecektir. (MK) A.S.’nin sahip oldugu bu patent dolayisiyla 1/1/2015 tarihinden önce elde ettigi kazanç ve iratlar ise bu istisnaya konu edilemeyecektir.

Örnek 2: (A) A.S. faydali model belgesi basvurusunu TPE’ye 5/1/2012 tarihinde yapmis olup 1/8/2012 tarihinde arastirma raporu sonucunda faydali model belgesini almistir. (A) A.S., faydali model belgesi basvurusuna konu olan bulustan koruma süresi içinde kalan 1/1/2015-5/1/2022 döneminde elde ettigi kazançlar için, istisna sartlarini saglamak kosuluyla, istisnadan yararlanabilecektir.

Öte yandan, 1/1/2015 tarihinden önce tescil edilmis patentler ile faydali model belgelerine iliskin olarak düzenlenecek degerleme raporunda, bu patent ve faydali model belgeleri için tespit edilen deger ile basvuru sahibince tescil tarihinden 31/12/2014 tarihine kadar elde edilen kazançlar arasindaki fark, yararlanilabilecek azami istisna tutari olarak dikkate alinacaktir.

5.14.5.2. Sinai mülkiyet hakkinin devredilmesi, satilmasi veya kiralanmasi islemlerinin tescili

Patent veya faydali model belgesinin devredilmesi, satilmasi veya inhisari lisans verilmesi dahil kiralanmasi durumlarinda bu istisnadan yararlanilabilmesi için devir, satis veya kiralama islemlerinin TPE tarafindan tutulan Sicile tescil edilmesi gerekmektedir.

Patent veya faydali model belgesini devralanlar, satin alanlar veya inhisari lisans sahipleri, sartlarin saglanmasi kaydiyla, bu islemlerin Sicile tescil edildigi tarihten itibaren istisnadan yararlanabileceklerdir.

5.14.5.3. Arastirma, gelistirme ve yenilik faaliyetleri ile yazilim faaliyetlerinin bir kisminin veya tamaminin yurt disinda gerçeklestirilmesi

Arastirma, gelistirme ve yenilik faaliyetleri ile yazilim faaliyetlerinin bir kisminin yurt disinda yapilmasi veya yurt disindaki gerçek kisiler ile kurum ve kuruluslardan mesleki veya teknik destek, danismanlik hizmeti ve diger hizmetler alinmasi veya bunlara analiz yaptirilmasi gibi hallerde, arastirma, gelistirme ve yenilik faaliyetleri ile yazilim faaliyetlerinin sadece Türkiye’de gerçeklestirilen kismina isabet eden tutarla sinirli olmak üzere istisnadan yararlanilabilecektir.

Dolayisiyla, tamami yurt disinda gerçeklestirilmis olan arastirma, gelistirme ve yenilik faaliyetleri ile yazilim faaliyetleri sonucunda ortaya çikan buluslar için 551 sayili KHK kapsaminda Türkiye’de patent veya faydali model belgesi alinmis olsa dahi bu istisnadan yararlanilmasi mümkün degildir.

5.14.5.4. Patent veya faydali model belgesinin geriye dönük olarak hükümsüz sayilmasi

Yetkili mahkemeler tarafindan patent veya faydali model belgesinin hükümsüzlügüne karar verilmesi halinde, kararin sonuçlari geçmise etkili olacagindan, bu patent veya faydali model belgelerine konu buluslardan elde edilen kazanç ve iratlar için uygulanan istisna dolayisiyla zamaninda tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyai cezasi ve gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir.

5.14.5.5. Yeminli mali müsavirlerin sorumlulugu

2/1/1990 tarihli ve 20390 sayili Resmî Gazete’de yayimlanan “Yeminli Mali Müsavirlerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konulari ve Tasdike Iliskin Usul ve Esaslar Hakkinda Yönetmelik” hükümleri uyarinca “Sinai mülkiyet haklarinda istisna” ile ilgili islemler yeminli mali müsavirlerin tasdik edecegi konular kapsamina alinmistir.

Sinai mülkiyet haklarindan elde edilen kazanç ve iratlara iliskin istisnadan yararlanan kurumlar vergisi mükelleflerinin, kurumlar vergisi beyannamelerinde yararlanilan istisna tutarinin dogru hesaplandigina ve uygulandigina iliskin YMM tasdik raporunu ilgili mevzuatta belirtilen süre içinde kurumlar vergisi yönünden bagli bulunduklari vergi dairesine vermeleri gerekmektedir. Vergi müfettislerince düzenlenecek degerleme raporlarinin vergi dairesine, YMM tasdik raporlarinin verilmesi gereken ay içinde veya daha sonra gelmesi halinde de mükellefler bu istisnadan yararlanabileceklerdir. Bu durumda, degerleme raporunun ilgili vergi dairesi kayitlarina girdigi tarihten itibaren 30 gün içerisinde YMM tasdik raporunun ibraz edilmesi gerekecektir. Söz konusu raporun bu süreler içinde verilememesi halinde ise sinai mülkiyet haklarindan elde edilen kazanç ve iratlara iliskin istisnadan yararlanilamayacagi tabiidir.

Sinai mülkiyet haklarindan elde edilen kazanç ve iratlara iliskin hususlara tam tasdik raporunda yer verilmis olmasi durumunda, bu istisnadan yararlanilmasi nedeniyle ayrica tasdik raporu düzenlenmesine gerek bulunmamaktadir.

YMM tasdik raporunda en az asagidaki bilgilerin bulunmasi gerekmektedir:

• Tasdik raporuna eklenecek olan ve ön degerleme raporunda belirtilen patentli veya faydali model belgeli bulusun arastirma, gelistirme ve yenilik faaliyetleri ile yazilim faaliyetleri, sonuçlari ile uygulanma durumuna iliskin mükelleften alinan bilgiler,

• Bulusun arastirma, gelistirme ve yenilik faaliyetleri ile yazilim faaliyetlerinin sürecine iliskin olarak mükelleften alinan bilgiler (bu faaliyetlerin nerede yapildigi, nitelikleri, hacmi, teknik donanimi ve varsa kullanilan digerlaboratuvarlar vb.),

• Istisnaya konu olan kazanç ve iratlarin dökümü,

• Bulusa iliskin olarak patent veya faydali model belgesi alinmasina kadar geçen dönem içinde yapilan harcamalar,

• Disaridan alinan danismanlik, ekspertiz ve benzeri hizmetlere iliskin bilgiler (hizmet alinan kisi/kurum adi, vergi kimlik numarasi, fatura tarih ve numarasi, tutari ve KDV’si),

• Maddenin birinci fikrasinin (ç) bendi kapsaminda istisnadan yararlaniliyor ise patentli bulusun üretim sürecinde kullanildigina dair TPE tarafindan Sicile kaydedilen belgenin bir örnegi,

• Geçici vergi dönemleri itibariyla uygulanan istisna tutarlari,

• Istisna tutarinin hesaplanmasi ve hesaplamaya iliskin açiklamalar.

5.14.5.6. Istisna uygulamalarinda tercih 

Mükellefler, hem 4691 sayili Teknoloji Gelistirme Bölgeleri Kanununun geçici 2 nci maddesinde hem de bu maddede yer alan sartlari saglasalar dahi söz konusu bulustan elde edilen kazançlarina bu istisnalardan sadece biri uygulanabilecektir. Dolayisiyla, buluslarindan elde ettikleri kazançlari için bu maddede yer alan istisnadan yararlanan mükellefler bu kazançlari için ayrica 4691 sayili Kanun kapsaminda kazanç istisnasindan yararlanamayacaklardir.

Öte yandan mükelleflerin, arastirma, gelistirme ve yenilik faaliyetleri ile yazilim faaliyetlerine iliskin harcamalarinin bu Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fikrasinin (a) bendi kapsaminda veya 5746 sayili Kanunun 3 üncü maddesi kapsaminda Ar-Ge indirimine konu edilmis olmasi, bu faaliyetleri sonucu ortaya çikan buluslarindan saglanan kazançlar nedeniyle Kanunun 5/B maddesinde düzenlenen istisna uygulamasindan yararlanmalarina engel teskil etmeyecektir.

Diger taraftan, sinai mülkiyet haklarinda uygulanan bu istisnadan yararlanan mükellefler söz konusu kazançlarina iliskin olarak diger istisna uygulamalarindan yararlanamayacaklardir.”

“Ek-3

KURUMLAR VERGISI KANUNU 5/B ISTISNASI ÖN DEGERLEME RAPORU

I- GENEL BILGILER:

•   Basvuru sahibinin adi ve soyadi/unvani
•   Basvuru sahibinin vergi kimlik numarasi ve bagli oldugu vergi dairesi
•   Basvuru sahibinin adresi
•   Patent/faydali model belgesinin sicil numarasi
•   Patent/faydali model belgesi için TPE’ye basvuru tarihi ve tescil tarihi

II- PATENT/FAYDALI MODELIN GENEL TANITIMI:

•   Patent/faydali modelin genel tanitimi ve amaçlari
•   Patent/faydali model belgesine konu bulusun mahiyeti ve kullanim alanlari
•   Bulusa iliskin arastirma, gelistirme ve yenilik faaliyetleri ile yazilim faaliyetlerinin ne kadarlik kisminin yurt içinde/yurt disinda yapildigi

(Buna iliskin bilgi ve belgeler ayrica eklenecektir.)

•   Patentin/faydali modelin koruma süresi
•   Deger tespitine iliskin kullanilan yöntemler ve hesaplamalar
•   Patentin/faydali modelin tahmini degerinin tespitine iliskin degerlendirme

(Deger tespitinde hangi yöntemin tercih edildigi ve tercih nedenleri)

•   Patente/faydali modele iliskin beklentiler

(Faaliyetlerde kullanma, verimlilik, maliyet, gelir vb. açidan)

III- DIGER HUSUSLAR:

•   Patent veya faydali model belgesinin sahibi tarafindan basvuru tarihinin içinde bulundugu geçici vergilendirme döneminin ilk gününe kadar bulustan elde edilen hasilat ve kazançlar
•   Patent veya faydali model belgesinin tescil tarihinden önce bulustan elde edilen hasilat ve kazançlar
•   Belirtilmesinde yarar görülen diger hususlar

(Türkiye’de üretime tabi tutulup tutulmadigi, kiralanip kiralanmadigi vb.)

IV- SONUÇ ve TALEP:

Yukarida belirtilen patent/faydali model belgesi, 5520 sayili Kurumlar Vergisi Kanununun 5/B maddesi uyarinca gelir/kurumlar vergisi istisnasindan yararlanabilecek nitelikte olup sinai mülkiyet haklarina iliskin degerleme raporunun düzenlenerek tarafimiza ve bagli bulundugumuz vergi dairesine bilgi verilmesini arz ederiz.

Tarih

Mükellefin/Kurum Yetkililerinin

Patent/Faydali Model Belgesi Sahibinin

Adi, Soyadi/Unvani

Imzasi ve Kasesi”